Iedere winter ontstaat de discussie over afvallend ijs van daken van vrachtauto's of aanhangwagens. Afvallend ijs of een sneeuwvlaag kan namelijk leiden tot zeer gevaarlijke situaties. De effecten van (rij)wind en middelpuntvliedende krachten kunnen er toe leiden dat het ijs of sneeuw tijdens het rijden van de vrachtwagen vallen. Deze sneeuw en ijsplaten kunnen het zicht ontnemen of zelfs een dodelijk gevaar zijn voor overige weggebruikers, omdat ze als een projectiel door de voorruit kunnen breken. Maar is ijs/sneeuw nu lading of toch niet?
Nederland
In Nederland is ijs en sneeuw geen lading.
Lading zekeren valt in Nederland onder de Regeling Voertuigen Artikel 5.18.6, niet onder de permanente eisen, maar onder de gebruikerseisen.
IJs en sneeuw vallen in de Regeling Voertuigen niet onder begripsomschrijving lading. Dit maakt dat het dus ook niet onder Artikel 5.18.6 kan vallen. Maar klopt dit wel? (Los van het feit dat het gezien zou kunnen worden als lading is er gewoonweg sprake van gevaarzetting).
Begripsomschrijving lading:
Alle personen, dieren, goederen, lastdragers, alsmede zonder gebruik van gereedschap van het voertuig los te nemen laad- en losinrichtingen en voertuiguitrustingen.
Is ijs dan geen ’goed’?
Van Dale: Goederen; benaming van allerlei voorwerpen of van een grondstof.
Is het dan elk ‘goed’ of goederen in het voertuig?
IJs is mijns inziens wel een goed, maar een ongewenst 'goed'.
Ter vergelijking; Indien een voertuig tijdens een wegcontrole wordt gewogen, dan telt het gewicht van ijs of sneeuw wél mee. Ondanks dat er correcties worden toegepast is het ook dan een bijkomend goed.
Verse sneeuw heeft normaal een soortelijk gewicht van circa 200 kg per m3. Dat wil zeggen een laagje sneeuw van 10 cm een belasting van 20 kg per vierkante meter geeft. Als de sneeuw natter of compacter wordt kan het gewicht toenemen tot 500 á 600 kg/m3.
Met de klompen van het ijs blijven? Het optreden gebeurt voor nu derhalve op grond van Artikel 5 van de Wegenverkeerswet, ook als (nog) geen schade is ontstaan of het ijs/sneeuw (nog) niet is gevallen.
Wegenverkeerswet Artikel 5;
Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd.
Bovenstaande strafbeschikking kan leiden tot registratie in het documentatie register, ofwel een strafblad.
Het bijzondere hierin is dat wat wel als ‘lading’ gedefinieerd wordt én daadwerkelijk verloren is bij een incident of een ongeval vaak in een Artikel 5 zal resulteren, indien de afgevallen lading feitelijk een gevaarlijke situatie oplevert. Als er geen direct gevaar ontstaat, worden de diverse feitnummers onder Artikel 5.18.6 toegepast.
Concreet maakt dit bijvoorbeeld dat als lading in de berm gevallen is of als het overige verkeer geen/weinig hinder ondervindt dit niet resulteert in een Artikel 5 maar in een feitnummer onder Artikel 5.18.6.
Mijns inziens is het logischer om ijs te definiëren als een ’goed’ en daardoor te benoemen als lading en te werken met de feit codes onder Artikel 5.18.6 als het er nog niet afgevallen is en te werken met Artikel 5 als het eraf gevallen is.
Echter is de uitdaging hierin dat niemand kan zeggen hoe ijs/sneeuw zich gedraagt en niemand kan aangeven wanneer het eraf valt of af gaat vallen en dat dit met normale ‘lading’ wel te berekenen is.
Het vreemde hierin is dat een niet toereikende of helemaal geen ladingzekering bij ‘normale lading’ zonder dat het er al afgevallen is, mijns inziens eigenlijk ook een direct gevaar is zoals benoemd in Artikel 5. Dit omdat bijvoorbeeld de frictie van een lading op een laadvloer ook zo glad als ijs kan zijn, echter wordt dit wel gedefinieerd en afgehandeld met feitcode vanuit Artikel 5.18.6 en niet met een Artikel 5.
Landelijke Eenheid
Een woordvoerder van de unit Transport & Milieu Controle (TMC), wat onderdeel is van de Landelijke Eenheid laat weten dat;
“Het hoort bij vakmanschap van een chauffeur (vervoerder) zich te realiseren dat onder bepaalde weersomstandigheden tijdens stilstand van het voertuig zich ijs kan vormen op daken, met name bij huifwagens en dat dit vervolgens tijdens het rijden, vooral in bochten tot gevaarlijke situaties kan leiden. Daar is niemand anders verantwoordelijk voor te houden. Omdat sneeuw en ijs niet rechtstreeks onder de begripsomschrijving van lading vallen is op dit moment het verbaliseerbeleid zo dat er ook niet voor het feit van gevaar voor afvallende lading kan worden beboet.
Met name ijsplakken op het dak zijn niet zonder meer zichtbaar dus zal optreden in de meeste gevallen pas van toepassing zijn als het ijs daadwerkelijk van het voertuig valt. Dat op zich levert al gevaar en hinder voor overig verkeer op zodat er in die gevallen beboet kan worden voor Artikel 5 van de wegenverkeerswet”.
Nederlandse verzekeraars
Afvallend ijs wordt vaak geclaimd onder de rubriek ‘ladingverlies’ bij verzekeraars. De vervoerder is volgens de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (WAM), richting de medeweggebruiker altijd aansprakelijk voor 'afvallende lading'. De WAM verzekeraar van het (trekkend) voertuig zal dus per definitie op moeten komen voor schade als gevolg van afvallend ijs wat een extra schadelast voor de vervoerder (incl. eigen risico) betekent. Of er eventueel achteraf verhaal mogelijk is op de eigenaar van een aangekoppelde oplegger is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.
België - Duitsland
Zowel in België als in Duitsland is ijs ook niet gedefinieerd als 'lading'.
IJs en sneeuw kan in België vallen onder Artikel 7.3 van de Wegcode;
Het is verboden het verkeer te hinderen of onveilig te maken door voorwerpen, zwerfvuil of stoffen op de openbare weg te werpen, te plaatsen, achter te laten of te laten vallen, hetzij door er rook of stoom te verspreiden, hetzij door er enige belemmering aan te brengen.
Mijns inziens maakt dat de woorden ‘onveilig te maken’ alles omvattend zijn, onveilig te maken ofwel met de kans dat er iets gebeurt, maakt dat men in België ook niet met ijs en sneeuw op het dak van de trailers mag gaan rijden en hier 'boete' op kan staan. Dit moet dus voor vertrek sneeuw en ijsvrij gemaakt worden.
In Nederland is dit 'afgedekt' door de zinsnede in artikel 5 'kan worden veroorzaakt' en maakt dat het ijs en sneeuwvrij maken, voor vertrek ook al aan de orde is.
In Duitsland moet elke beroepschauffeur ervoor zorgen dat zijn vrachtwagen in goede staat verkeert en rijklaar is voordat hij op reis gaat, conform Artikel 23 (Overige verplichtingen van voertuigbestuurders) van de StVO. Dit omvat dus ook het verwijderen van sneeuw en ijskappen van de vrachtwagen. De chauffeur is dus ten alle tijden verantwoordelijk.
Voor Duitsland is er lijst gepubliceerd met tankstations en vrachtwagenparkeerplaatsen waar opruimstations / ijs- en sneeuwsteigers aanwezig zijn:
Praktijksituatie
Vaak zal de chauffeur of de vervoerder zich beroepen op overmacht, maar zij zijn degene die maatregelen ter voorkoming of verwijdering moeten nemen voordat ze gaan rijden. Het voor vertrek ijs-/sneeuwvrij maken van daken van vrachtwagens en trailers is uit verkeersveiligheidsoogpunt van groot belang. Het is de verantwoordelijkheid van de chauffeur én de vervoerder om hier actie in te ondernemen.
In de praktijk is het niet altijd even makkelijk om dit op een veilige of Arbo technische verantwoorde manier te doen. Zeker als je onderweg bent en op een rustplaats overvallen wordt door een pak sneeuw of een ijsplaat op het dak.
Mogelijke preventieve oplossingen
Als de trailer echter leeg is, kan de chauffeur het dekzeil (bij een schuifzeiler) van binnenuit met een lat optillen en zo het dak ijs- en sneeuwvrij maken. Of als preventieve maatregel kan de luchtvering op de achteras gebruikt worden om de trailer licht te laten kantelen nadat deze is geparkeerd. Een andere mogelijkheid kan zijn om, indien er een hefdak aanwezig is, dit aan één zijde te heffen, ook hierdoor kan het smeltwater wegvloeien voordat er ijsvorming kan ontstaan. Mocht er toch ijsvorming zijn ontstaan dan is het zeer onverstandig om het te verwijderen met heet water, dit omdat heet water bij lage temperaturen nog sneller bevriest dan koud water. In een noodgeval kan de bestuurder een enkele scherpe bochten afleggen om de ijskappen te verwijderen. Dit kan echter alleen op het eigen terrein met inachtneming van de mogelijke gevaren.
Schuifzeilopleggers
Sneeuw en ijs zijn onaangenaam en verzamelen zich op het dak van de trailer, deze belasting kan veel wegen; het oppervlak van een 13.60 trailer is 34 m2. Met een paar centimeter water tussen de daktogen, kan dat al snel zo’n 1.000 liter zijn en dat weegt 1.000 kilogram. Als deze daklasten niet goed worden verwijderd, vormen ze niet alleen een hoog risico op ongevallen, maar ook economische verliezen door beschadigde daken of ladingen.
(Bron: European Trailer Systems GmbH)
Het DrySystem van Edscha Trailer Systems biedt een intelligent pneumatisch drainagesysteem voor schuifdaken dat de ophoping van grote hoeveelheden water voorkomt en zo ijsvorming tegengaat. Stilstandstijden en schade aan een voertuig of zijn lading, en de daaruit voortvloeiende kosten worden geminimaliseerd. De gebruiksduur en duurzaamheid van het schuifdak worden gemaximaliseerd.
Het DrySystem is volledig constructief geïntegreerd in de opbouw van het betreffende Edscha Trailer Systems schuifdaksysteem en garandeert zo optimale functionaliteit, robuustheid en levensduur.
(Bron: European Trailer Systems GmbH)
Ook de Airtube kan een oplossing bieden tegen water dat op het dak kan bevriezen, echter kan ook dit systeem enkel worden toegepast bij trailers met een zeilen dak.
(Bron: Airtube)
Zodra de chauffeur parkeert, kan de Airtube geactiveerd worden. Direct vult de brede slang onder het dakzeil zich met perslucht uit de accessoire ketel. Binnen 2,5 minuut duwt de Airtube het midden van het dakdekzeil in een punt. Over de hele lengte. Zodat het onmogelijk is dat er water op blijft liggen. Gaat uw chauffeur de weg weer op? Met een druk op de knop, of volautomatisch, loopt de Airtube weer leeg. Volledig vacuüm, zodat het dakzeil weer mooi strak zit.
Onderstaand een oplossing wanneer er al sneeuw en/of ijsvorming op het dak bevindt. Het systeem voor sneeuwverwijdering van het dak van vrachtwagens is voornamelijk ontworpen voor Scandinavische landen en noordelijke continenten waar het leven vaak wordt verstoord door zwaar winterweer. Dit om een veiligere, effectievere en economischere oplossing te bieden voor het verwijderen van opgehoopte sneeuw van daken van voertuigen. Afhankelijk van het type ijs en type bovenbouw is het mogelijk dat het systeem zelfs ijs kan verwijderen.
(Bron: Durasweeper)
Kastentrailers
Bovenstaande oplossingen zijn enkel geschikt voor schuifzeilopleggers, niet voor kastentrailers. De ophoping van water bovenop een gesloten bovenbouw en een doorzakking van het dak is namelijke vele malen minder dan bij een schuifzeiloplegger, hierdoor zal de ijsvorming ook minder zijn en levert dit indirect minder gevaar op. Daarvoor is bijvoorbeeld een dakverwarming een oplossing. Deze kan (kort) aangezet worden, totdat de sneeuw en ijs gesmolten zijn.
Sneeuw en ijssteigers
Om persoonlijke ongelukken te voorkomen, mag de chauffeur in geen geval zelf op het vrachtwagendak klimmen of een onbeveiligde ladder gebruiken die weg kan schuiven.
(Bron: Altrex)
Soms gebruiken bedrijven een eigen (permanente) constructie, waarbij een frame of stellage op eigen terrein naast een combinatie wordt gezet. De verantwoordelijke persoon kan dan vanaf de hoge stellage het dak eenvoudiger en veiliger schoonmaken.
(Bron: Alfred Lampen)
Soortgelijke bovenstaande (tijdelijke) stellages zouden we in Nederland ook moeten hebben op parkeerplaatsen, bij wegrestaurants en truckservicelocaties. Wellicht is het een optie voor Rijkswaterstaat om hierin seizoensgebonden voorzieningen voor te treffen.
Conclusie
Wel of géén lading; de verantwoordelijkheid van het ijs en sneeuwvrij maken van het dak van je trailer/vrachtwagen ligt in Nederland, bij de chauffeur en de werkgever. Hoe dit wordt gedaan is niet van belang áls je het maar doet. Voor het overige verkeer kan de 2 seconden regel afstand houden en een proactieve rijstijl ook helpen voor meer veiligheid in het verkeer.
Een specialistische training lading zekeren kan uitkomst bieden.
Veel veilige kilometers toegewenst!
Niels Bouwmeester
Comments