Als de opbouw van een vrachtwagen een geteste EN 12642 Code XL opbouw is, dan is het voordeel dat er vaak geen bijkomende ladingzekering meer nodig is. De geteste bovenbouw kan de te zekeren krachten weerstaan, indien alle randvoorwaarden in acht worden genomen. Eén van die bepalingen in het afgegeven certificaat geeft aan dat de te vervoeren laadeenheden vorm- en standvast moeten zijn.
Is de lading niet stabiel, dan is al er bijkomende ladingzekering nodig. Pallets met drankproducten zijn (meestal) niet vorm- en kantelstabiel en daarom gelden hier aanvullende maatregelen voor. Bij drankproducten geldt een EN 12642 XL (annex B) certificaat op de betreffende geteste bovenbouw.
(Bron: Fahrzeugwerk Bernard Krone GmbH & Co. KG)
Uitzonderingen op een certificaat
Ondanks een aantal standaard randvoorwaarden in het certificaat, zijn er ook nog uitzonderingen voor specifiek type laadeenheden, bijvoorbeeld koffiezakken of drankenproducten etc., daar kratten met dranken een zeer verraderlijke en gevaarlijke lading kunnen zijn.
Hoe kunnen dranken zo worden vastgezet dat ze het transport onbeschadigd doorstaan en ook in onvoorziene situaties in het wegverkeer stevig op hun plaats blijven?
Hoewel het altijd van het specifieke geval afhangt, zijn er enkele basisregels waar elke chauffeur of verlader zich aan kan houden. Wie dranktransporten goed wil beveiligen, moet er voor zorgen dat deze zo homogeen mogelijk worden verpakt, voordat gepalletiseerde drankkratten worden geladen. Ook dient er goed naar een lastverdelingsplan te worden gekeken. Het meest cruciale in dit verhaal is echter de keuze in het geschikte voertuig, dit is een EN12642 Code XL annex B certificaat. Natuurlijk kan de chauffeur niet alleen vertrouwen op een certificaat, zelfs als dit wel een EN 12642 Code XL annex B drankentransport bovenbouw is.
(Bron: ESTL NV)
Geschikt voertuig én een XL drankencertificaat
Tegenwoordig zijn veel carrosserieën voorzien van een EN 12642 Code XL certificaat.
De Europese norm, om de sterkte en stijfheid van de structuur van de bovenbouw te controleren, kan op 4 manieren uitgevoerd worden:
-Een statische airbag test (annex A, niet geschikt voor drankentransport)
-Een dynamische rijtest (annex B, geschikt voor drankentransport)
- Andere methoden voor het toepassen van de testkrachten die aanvaardbaar zijn indien gelijkwaardig aan bovenstaande testmethoden (niet geschikt voor drankentransport)
-Een berekening, berekeningsmethoden moeten worden geverifieerd met een van de bovenstaande testmethoden. (niet geschikt voor drankentransport)
Ondanks dat er 4 verschillende testmethoden voorhanden zijn, dienen de minimale
randvoorwaarden en eisen van de testmethode nagenoeg gelijk te zijn om aan de EN 12642 certificaatvoorwaarden te kunnen voldoen. De meest voorkomende testmethode in Europa is dynamisch (annex B), daarna statisch (annex A), de andere twee mogelijkheden worden in praktijk zelden gebruikt.
Statische test
In Nederland zijn in veel gevallen de geteste bovenbouwen statisch uitgevoerd (annex A). Het kantelen van dranken tijdens het transport kan namelijk niet statisch worden gesimuleerd. Dit maakt dat ze eigenlijk ongeschikt zijn voor drankentransport en er daarom altijd bijkomende ladingzekering nodig is.
(Bron: Imbema Transport en Logistiek)
Dynamische test
Een dynamische rijtest (annex B) heeft een groot voordeel. Bij rijproeven volgens de Europese norm, moeten de te testen voertuigen worden beladen met laadeenheden op pallets, die hun stabiliteit verliezen onder invloed van een dwarsversnelling van ≤ 0,25 g (indien nodig moet dit worden vastgesteld door voorbereidende proeven).
Voorbeelden die aan deze (on)stabiliteitscriteria voldoen zijn bijvoorbeeld drankkratten. De afmetingen van de gangbare kunststof laadeenheden zijn 40 cm x 30 cm x 29 cm, gestapeld in afzonderlijke kolommen, acht laadeenheden per laag.
De geschikte laadeenheden moeten gelijkmatig over de gehele lengte en breedte van de laadruimte van het te testen voertuig worden geladen.
Indien de dynamische rijtest met succes wordt afgerond krijgt het voertuig dus een EN 12642 (annex B) Code XL certificaat, maar het is tevens een certificaat die de veiligheid waarborgt voor het vervoeren van dranken.
Opgemerkt moet worden dat dit geldt voor alle type bovenbouwen, niet alleen voor schuifzeilopleggers maar ook voor alle gesloten bovenbouwen. Ook deellaadsystemen kunnen worden getest.
Indien er volgens één van de drie andere mogelijke testmethoden getest wordt, waarborgen die afgegeven certificaten daarmee ook niet de algemene eisen voor veiligheid en ladingzekering bij drankentransporten, die velen wel verwachten bij bijvoorbeeld een statisch geteste EN 12642 Code XL (annex A) certificaat.
Hoe de carrosseriebouwer zijn gebouwde voertuig heeft aangeboden voor een EN 12642 Code XL test en op welke wijze, is dus van groot belang voor het uiteindelijke certificaat en type lading wat er wel of niet mee vervoert mag worden, zonder de eventueel benodigde ladingzekering.
Als een voertuig een versterkte opbouw volgens EN 12642 (annex B) Code XL heeft, die ook uitdrukkelijk geschikt zijn voor het transport van dranken, kan in optimale gevallen worden afgezien van extra maatregelen om de lading te zekeren, zie Matrix VLB Berlin verderop in het artikel.
(Bron: Fahrzeugwerk Bernard Krone GmbH & Co. KG)
Duitse definitie van drank ladingen
Om de uitdaging van het zekeren van ladingen in het drankenvervoer aan te kunnen gaan, is dit nauwkeurig gedefinieerd in het Duitse VDI Blatt 12, voor wat als een dranklading geldt.
Kratgoederen: dranken in flessen, die in herbruikbare drankkratten worden opgeslagen en als een zuil op een pallet worden gestapeld tot een hoogte van 1,60 meter.
Vatgoederen: Cilindrische drankcontainers met een inhoud van 30-50 liter volgens DIN 6647, elk zes stuks geplaatst op een pallet en gestapeld op europallets tot een maximale hoogte van 1,70 meter.
Leeggoed: kratten of vaten op een pallet, bijvoorbeeld lege (glazen) flessen in kratten.
Op basis van deze definities is de toelaatbaarheid van enkellaagse transporthoogten voor volle containers en tweelaagse transporthoogten voor leeggoed bepaald. Dus ook als er met een lege tweelaagse dranklading wordt gereden, moet de bovenbouw een bijbehorend drankencertificaat hebben. Is dit niet het geval, dan moet er bijkomende ladingzekering uitgevoerd worden.
Er zijn dus certificaten voor:
· Drankkratten, enkellaags (vol)
· Tweelaagse drankkratten (leeg) (vuile dubbeldekker)
· Dubbeldeks dranksysteem
· Certificaten met een deellading systeem voor drankentransport
of mogelijke combinaties hiervan.
VLB Berlin
Het Versuchs- und Lehranstalt für Brauerei in Berlin (VLB) e.V. heeft een handige matrix opgesteld om simpel vast te kunnen stellen hoe welke dranklading op welk voertuig gezekerd dient te worden.
(Bron: VLB Berlin)
VIN-database VLB Berlin
In de Duitse drankenindustrie besteden verladers, transportbedrijven en chauffeurs steeds meer aandacht aan de juiste ladingzekering. Er wordt gecontroleerd of de lading extra moet worden vastgezet als de opbouw niet geschikt is en of de belastingen voor het toegestane laadvermogen en de aslasten in acht worden genomen. Deze controle wordt door de verladers uitgevoerd door hen het kentekenbewijs, het ladingzekeringscertificaat en eventueel het keuringsboek te laten overhandigen. Door het grote aantal verschillende certificaten is het voor een verlader soms moeilijk om de juiste geschiktheid van het voertuig te bepalen.
De VIN (voertuigidentificatienummer) - (online)database van VLB Berlin helpt, zowel verladers als voertuigeigenaren, om deze inspanning te verminderen en de kwaliteit te verhogen. De VIN-database bevat de stamgegevens en testcertificaten voor voertuigen, aanhangwagens, opleggers waarvan de carrosserie wordt gebruikt om dranken te vervoeren. Het gebruik van de database is betalend voor verladers en gratis voor voertuigeigenaren.
Enkele voordelen hiervan zijn:
• Certificaatcontrole net zo eenvoudig als "online zoeken"
• Vereenvoudiging van het proces van beheersing van Ladingzekeringscertificaten voor de afzender
• Minder administratieve inspanning voor iedereen die betrokken is bij het vervoer van dranken
• Actuele database
Het wiel opnieuw uitvinden
Ongeacht dat veel van de bovenstaande opsomming een VDI norm is, is het meermaals proefondervindelijk en onafhankelijk gebleken dat bij een statisch geteste EN 12642 (annex A) Code XL, de bovenbouw de krachten niet kan weerstaan bij het type (losse) laadeenheden zoals dranken. Daarnaast zijn de basiswetten van de fysica niet verschillend per landsgrens en kan een standaard EN 12642 (annex A) Code XL opbouw onderstaande (losse) laadeenheden in bijvoorbeeld Nederland of België, niet opeens wel weerstaan.
(Ondanks dat het laadvermogen hoger ligt in Nederland en wij op dus papier standaard al een sterkere bovenbouw hebben, zie de link voor meer informatie:) https://www.cargocoaching.nl/post/gespecificeerd-laadvermorgen
Het spreekwoordelijke wiel is dus al uitgevonden, al ziet de rest van Europa dit niet zo: de controlerende instanties niet, veel carroseriebouwers niet en ook veel verladers niet. Dit terwijl dat het al onderzocht en is vastgesteld, dat een EN 12642 (annex B) bovenbouw de verkeersveiligheid aanzienlijk vergroot tijdens het vervoeren van dranken.
De controlerende instanties zouden bovenstaande opsomming ook moeten kunnen beamen, want indien een dynamisch getest EN 12642 (annex B) voertuig wordt gecontroleerd, ziet men op het EN12642 certificaat staan dat er voor drankentransport andere voorwaarden gelden. Ondanks dat er in het certificaat staat dat het transport conform VDI 2700 blad 12 “Dranken” en VLB handblad “Ladingzekering dranken” moet zijn, kun je jezelf afvragen of het niet alleen geldend voor Duitsland zou moeten zijn maar ook in andere landen.
Het certificaat is conform een Europese normering (EN 12642), maar betekent dit dan dat het gedeelte over drankentransport op het certificaat ongeldig is voor de rest van Europa en er altijd bijkomende ladingzekering nodig is?
Het is naar mijn mening erg vreemd dat een lading welke volgens onze regelgeving goed is gezekerd in een XL, in een ander land als niet goed gezekerd wordt bestempeld omdat het XL certificaat alleen is opgesteld door toepassing van een statische test (annex A).
(Ver)kopen
Het is aan de verkopende partij om goed door te vragen over welke ladingen er mogelijk vervoerd gaan worden. Vooral zullen de beperkingen van het voertuig geduid moeten worden. Dit laatste vergt een diepgaande kennis van de materie. Ik vermoed dat het ontbreken van deze kennis bij zowel de verkopende partij als de koper, een voertuig verhandeld wordt, dat niet -volledig- geschikt is, voor wat er mee vervoert gaat worden.
Men zou in Nederland eventueel kunnen verwijzen naar Artikel 5.18.6 lid 5:
Vastzetsystemen, zekeringssystemen, stuwagemiddelen en onderdelen daarvan moeten goed functioneren en geschikt zijn voor het doel waarvoor ze gebruikt worden.
Met andere woorden, indien drankentransport getransporteerd wordt in een EN12642 (annex A) bovenbouw, garandeert dit niet voldoende de veiligheid. Dat is proefondervindelijk vastgesteld en het staat in onafhankelijke certificaten voorgeschreven dat dit niet afdoende is. Er dient dus getransporteerd te worden met een EN12642 (annex B) bovenbouw, daar die wel geschikt is voor het doel waarvoor ze gebruikt worden.
(Bron: Cargo Coaching)
Drank laadeenheden stabiliseren voldoende?
Opgemerkt moet worden dat bovenstaande opsommingen enkel en alleen voor losse drankproducten (vol en leeg) gelden, die niet bijkomend omhuld en/of uitgestabiliseerd zijn en niet onderworpen zijn aan bijvoorbeeld een Eumos 40509 of in de toekomst een DIN 55415 test.
Een volgende uitdaging is dat onstabiele laadeenheden per definitie al niet wettelijk mogen worden vervoerd in bijvoorbeeld België. Ook via bijvoorbeeld een standaard als de Eumos 40509, is het gemiddeld genomen vrijwel onhaalbaar om de kratten met drank te stabiliseren. Mocht dit wel behaald zijn, komt daarbij ook dat het risico op kantelen (zijwaarts) is voorkomen. De halve breedte van een europallet is 60 cm en de halve hoogte is doorgaans minder dan 90 cm. 60 gedeeld door 90 is 0,67, wat groter is dan 0,5 en dus niet meer kantelgevaarlijk.
Ook de productielijnen bij de drankproducenten zijn er (nog) niet op uitgerust en ingericht om de lading dranken in kratten compleet uit te stabiliseren of het zijn simpelweg te dure investeringen.
Ondanks dat het wettelijk voorgeschreven is (in België) dat een laadeenheid stabiel moet zijn vóór aanvang transport, dus ongeacht de kostprijs die het met zich mee kan brengen. Mijns inziens maakt het dat wanneer men drankproducten toch weet te stabiliseren daarmee de meerwaarde van een dynamisch geteste EN 12642 (annex B) bovenbouw speciaal voor drankentransport vervalt.
Dit betekent dus dat een statisch geteste EN 12642 Code XL (annex A) voldoende is wanneer de vormstabiliteit proefondervindelijk is bewezen en ook alle andere randvoorwaarden in acht zijn genomen. Echter dienen de lege retourvrachten dan ook getest en voldoende gestabiliseerd te zijn, dit is in de praktijk een utopie!
Ondanks dat ik van mening ben dat het aanleveren van een stabiele laadeenheid ook in Nederland in nationale wetgeving geïmplementeerd zou moet worden, maakt het dat het voor nu in Nederland eenvoudiger is om drank te vervoeren. Er kunnen dranken laadeenheden onstabiel worden getransporteerd, maar dan wel met een EN 12642 Code XL (annex B) carrosserie voor drankentransport.
De verladers, ofwel de drankproducenten, kunnen de grootste rol naar zich toe trekken en simpelweg gaan eisen dat er enkel met een EN 12642 (annex B) Code XL voertuig moet worden getransporteerd (dit is voor nu nog geen gemeengoed), of te zorgen voor stabiele laadeenheden, dit om de veiligheid van het door de producent geproduceerde product beter te kunnen waarborgen.
Incidenten en ongevallen kunnen alleen effectief worden voorkomen als drankentransporten ook echt correct worden beveiligd. Maak één ieder in deze logistieke keten vertrouwd met de bijzonderheden van het type lading en gebruik het juiste voertuig en de speciale hulpmiddelen voor het vastzetten van de ladingen om ervoor te zorgen dat uw vracht ten alle tijden veilig is.
Een specialistische training lading zekeren kan uitkomst bieden.
Veel veilige kilometers toegewenst!
Niels Bouwmeester
